Nadciągający pod koniec 2008 roku globalny kryzys gospodarczy postawił przed nami wiele pytań i zadań, na które odpowiedzi i rozwiązania wymagają rozwoju, wykorzystania nowych podejść, narodzin nowych koncepcji biznesowych i paradygmatów. Najbardziej aktualnym tematem stało się wdrażanie innowacji. Ale, jak wiadomo, innowacja innowacji nierówna.
Udane organizacje – produkt swoich właściwości organizacyjnych. Nie zależą one od osobowości. Zależą od systemów i kultury.
Stephen Covey
Oczywiście, powinniśmy wykorzystywać wszelkie możliwości wprowadzania innowacji i nowości, które prowadzą do zwiększenia efektywności, poprawy jakości, optymalizacji procesów, rozwoju systemów biznesowych i tak dalej. Ale istnieją takie innowacyjne rozwiązania, które, wdrażane punktowo, prowadzą do znacznie większych pozytywnych efektów w systemach biznesowych. Mówimy o tak zwanych innowacjach systemowych – najbardziej efektywnych rozwiązaniach w rozwoju biznesu, produktów, procesów, działów, przedsiębiorstw, organizacji, branż, regionów, mikro- i mega-systemów biznesowych. Jeden z klasyków japońskiego marketingu, profesor Mitsuaki Shimaguchi nazywa XXI wiek epoką innowacji systemowych, epoką zupełnie nowych systemów prowadzenia biznesu. Mitsuaki Shimaguchi mówi o tym, że w najbliższym czasie gospodarka i biznes będą rozwijać się w kierunku tworzenia zupełnie nowych systemów biznesowych, systemów marketingowych, systemów badawczo-rozwojowych, systemów tworzenia wartości społecznych i systemów stałych przewag, systemów interakcji z klientami. Vadim Kotelnikov wyróżnia 7 głównych obszarów innowacji systemowych: innowacyjne modele biznesowe, innowacyjne strategie, innowacyjne organizacje, innowacyjne procesy biznesowe, innowacje technologiczne, innowacyjny marketing, innowacyjne produkty. Praktycznie wszystkie innowacje są systemowe. Ale nawet dzisiaj często ograniczamy pojęcie innowacji, zawężając je do innowacji techniczno-technologicznych.
Co to są innowacje ogólnie?
Innowacje – to przekształcenie wiedzy w pieniądze!
V. Kotelnikov
Innowacja – nowość w dziedzinie techniki, technologii, organizacji pracy lub zarządzania, oparta na wykorzystaniu osiągnięć nauki i najlepszych praktyk, zapewniająca jakościowe zwiększenie efektywności systemu produkcyjnego lub jakości produktu (ru.wikipedia.org). Ogólnie można powiedzieć, że innowacje to wprowadzenie wszelkich usprawnień do dowolnej pracy, procesu, technologii, produktu, usługi, systemu, modelu, które pozwalają zwiększyć efektywność, poprawić jakość, rozwiązać problem, coś ulepszyć, osiągnąć więcej, stworzyć coś lepszego i tak dalej. Istnieje ogromna liczba rodzajów i typów innowacji.
Rodzaje innowacji
Klucz do sukcesu w biznesie – w innowacjach, które, z kolei, rodzą się z kreatywności.
James Goodnight
Analiza istoty innowacji i różnych podejść do ich klasyfikacji pozwala wyróżnić następujące główne grupy innowacji:
- W obszarze zastosowania – naukowo-techniczne, organizacyjno-ekonomiczne i społeczno-kulturalne, ekologiczne, społeczno-polityczne, ideologiczne, edukacyjne.
- Według miejsca wdrożenia w systemie gospodarczym przedsiębiorstwa – produkcyjne, technologiczne, finansowo-ekonomiczne, marketingowe, reklamowe, informacyjne, cenowe, psychologiczne, organizacyjne, zarządzania, kadrowe, logistyczne.
- Według charakteru zaspokajanych potrzeb – tworzące nowe potrzeby i rozwijające istniejące.
- Według przedmiotu zastosowania – innowacja-produkt, innowacja-proces, innowacja-usługa, innowacja-środowisko, innowacje-rynki.
- Według stopnia radykalności – bazowe, przyrostowe, rewolucyjne, pseudoinnowacje.
- Według głębokości zmian – regeneracja pierwotnych właściwości, zmiany ilościowe, zmiany adaptacyjne, nowa wersja, nowy typ, nowy rodzaj, nowa paradygma.
- Według przyczyn powstawania – strategiczne, kardynalne i reaktywne (adaptacyjne).
- Według skali rozpowszechnienia – stosowane w jednej branży i stosowane we wszystkich lub wielu branżach.
- Według roli w procesie produkcji – podstawowe, uzupełniające, przypadkowe.
- Według charakteru związku z wiedzą naukową – wstępujące, zstępujące, współzależne.
- Według mechanizmu powstawania pomysłów i rozwiązań: wynalazcze, odkrywcze i kopiujące, benchmarkingowe; logiczno-intelektualne i intuicyjno-inspirowane.
- Według stopnia wpływu na system firmy: punktowe, liniowe, powierzchniowe, przestrzenno-strukturalne lub architektoniczne, wielowymiarowe, fundamentalne, systemowe i nad systemowe.
Wszystkie rodzaje innowacji są ze sobą ściśle powiązane i bardzo trudno jest dokładnie sklasyfikować daną innowację, a to nie jest naszym celem.
Czy wszystkie innowacje są systemowe?
Odkrywając uniwersalne powiązania
Łatwo dochodzimy do wniosku:
Dotykając kwiatu,
Poruszamy odległą gwiazdę!
James Thomson
Wszystko na świecie i w systemach jest powiązane, współdziała i jest współzależne. Dlatego każda zmiana w systemie, każda poprawa, udoskonalenie będzie miała efekt systemowy. Nie ma drobiazgów – wszystko jest ważne. Mając na uwadze Efekt Motyla, można przewidzieć, że skutki każdej innowacji w systemie rozprzestrzenią się znacznie dalej, niż jesteśmy skłonni sądzić. Jednak siła oddziaływania na cały system każdej innowacji jest różna i zależy od wielu czynników funkcjonowania złożonych systemów naturalnych i technicznych. Jedna nowość, w zależności od miejsca, czasu i warunków wdrożenia, może pozostać lokalna, lub nawet, mając znaczące wsparcie i zasoby, nie przyniesie żadnego znaczącego efektu. Inna nowość, nawet pozbawiona wsparcia i zasobów, ale realizowana z uwzględnieniem różnych czynników systemowych, wywołuje reakcję łańcuchową. Takie rozwiązanie, będąc wdrożone, stymuluje i katalizuje zmiany i rozwój w całym systemie.
Czy wszystkie innowacje są systemowe? Tak, z powodu ścisłej bezpośredniej lub pośredniej współzależności wszystkich procesów biznesowych, podsystemów i ich elementów można śmiało powiedzieć, że praktycznie każde innowacyjne rozwiązania będą miały pewien systemowy efekt i rezultat wdrożenia innowacji będzie w pewnym stopniu wpływać na rozwój całego przedsiębiorstwa, a nawet branży. Ale jak już powiedzieliśmy, siła tego wpływu będzie całkowicie różna, w zależności od rodzaju innowacji, miejsca (obszaru, procesu, podsystemu) wdrożenia innowacyjnego rozwiązania w ramach całego systemu organizacyjnego lub produkcyjno-handlowego przedsiębiorstwa, czyli od punktu „przykładania dźwigni”.
Dlatego w naszej pracy badawczej i konsultacyjnej pod systemowymi innowacjami rozumiemy wdrażanie takich rozwiązań, które mają silny synergiczny i multiplikacyjny wpływ na rozwój całej organizacji lub przedsiębiorstwa:
- Innowacje systemowe — to rozwiązania tworzące sprzyjające środowisko, grunt, warunki, atmosferę i klimat dla działalności innowacyjnej w organizacji: wdrażanie punktowych i liniowych innowacji.
- Innowacje systemowe – to innowacje, które stymulują, aktywizują, intensyfikują procesy twórcze, działalność racjonalizatorską, ujawnianie potencjału intelektualnego, które z kolei wspierają same innowacje i dalszy ciągły i zrównoważony rozwój.
- Innowacje systemowe – to rozwiązania, które udoskonalają, optymalizują, aktywizują pracę jednocześnie wszystkich (lub wielu) podsystemów organizacji lub przedsiębiorstwa (badania i rozwój, zaopatrzenie, logistyka, produkcja, marketing, sprzedaż, personel, technologia, serwis, finanse i tak dalej).
- Innowacje systemowe – rozwiązania, które eliminują głębokie przyczyny problemów systemowych, które stanowią hamulec dla rozwoju całej organizacji, wąskie gardła, słabe ogniwa, ograniczenia w sieciach i łańcuchach systemów biznesowych i organizacyjnych.
- Innowacje systemowe – to rozwiązania, które ujawniają ukryte zasoby systemowe organizacji i aktywizują wewnętrzny potencjał przedsiębiorstwa.
- Innowacje systemowe – to postępowe rozwiązania w zintegrowanych sferach lub podsystemach przedsiębiorstwa, przenikające całą strukturę organizacyjną (zarządzanie, marketing, IT, HR, kultura organizacyjna) i wywierające silny wpływ na rozwój całej organizacji.
- Innowacje systemowe – to innowacje wdrażane w „fundament” lub „DNA” organizacji, jej wartości, kulturę korporacyjną i przenikające, jak pole siłowe, wszystkie systemy i podsystemy przedsiębiorstwa, popychając je do ciągłego rozwoju i nieustannego doskonalenia.
- Innowacje systemowe – to doskonalenie modeli organizacyjnych i biznesowych, to zmiana modeli myślenia i zachowania: jakość myślenia = jakość produktu = jakość życia.
- Innowacje systemowe – to rozwiązania oparte na pracy z właściwościami systemowymi i prawami rozwoju złożonych systemów (wykorzystujące, na przykład, wspomniany wcześniej „efekt dźwigni”, efekt synergii, prawa harmonijnego i zrównoważonego rozwoju).
Istnieje wiele przykładów dotyczących każdego z tych punktów, ale przedstawimy kilka najbardziej wyrazistych analogii i przykładów na ten temat z naszej praktyki. Otóż analogia: podobnie jak pacjent, który przyszedł do akupunkturzysty, który ukłuciami w kilka punktów energetycznych pozwala mu wyzdrowieć, nie wydając ogromnych sum na leki i operacje. I takie szczególne punkty energetyczne lub punkty „G” znajdują się w każdym systemie biznesowym. Praca z nimi pozwala rozwiązać złożony problem najprostszą drogą. Nasza praktyka pokazuje, że takim punktem „G” w organizacjach często jest korekta myślenia i/lub zachowania, na przykład, dyrektora generalnego firmy, co wielokrotnie potwierdza mądrość ludowa: „Ryba psuje się od głowy”! Eliminacja pewnych stereotypów, błędów światopoglądowych, świadomości lidera organizacji pozwala natychmiast wyeliminować złożone problemy, które zagrażają nie tylko rozwojowi, ale także samemu istnieniu wcześniej udanego biznesu.
Drabina innowacji systemowych
Diabeł tkwi w szczegółach, a sukces w systemach
Mariot Corporation
Innowacje bardzo różnią się siłą swojego wpływu na rozwój całego systemu produkcyjno-ekonomicznego, w którym są wdrażane. Ze względu na siłę swojego wpływu, na skalę oddziaływania na cały system, jak już mówiliśmy, innowacje mogą być punktowe, liniowe, płaskie, przestrzenno-strukturalne lub architektoniczne, fundamentalne, wielowymiarowe, systemowe i nadsystemowe.
1. Innowacje punktowe – to udoskonalenie pojedynczych lokalnych elementów, na przykład w produktach, sprzęcie. Przykładem innowacji punktowych, które stały się systemowymi, mogą być nowatorskie prace Thomasa Edisona, w wyniku których znaleziono takie rozwiązania inżynieryjno-techniczne, z których każde w dosłownym sensie zrewolucjonizowało wiele gałęzi przemysłu. To także tworzenie „produktów systemowych” — towarów i usług „pod klucz”, zintegrowanych z systemami klienta. Na przykład, oferowanie klientom nie tylko sprzętu, ale systemowych rozwiązań biznesowych dotyczących jego eksploatacji, przynoszących dzięki niemu zysk lub inne efekty produkcyjno-ekonomiczne.
2. Innowacje liniowe – to udoskonalenie procesów, technologii, linii produkcyjnych i tak dalej. Klasycznym przykładem innowacji liniowej, która stała się systemową, może być wprowadzenie przez Henry’ego Forda taśmy produkcyjnej w swoich zakładach montażu samochodów. To w dalszej perspektywie pozwoliło wielokrotnie obniżyć koszt najpierw samochodów, a następnie produktów w wielu gałęziach gospodarki.
3. Innowacje płaskie – to udoskonalenie już całych oddzielnych dziedzin lub płaszczyzn działalności organizacji. Na przykład, takich dziedzin jak R&D, marketing, logistyka, zarządzanie, serwis, HR i tak dalej. Przykładem innowacji płaskiej, która stała się systemową, może być rozwój systemu R&D, czyli dziedziny badań i rozwoju firmy Nokia (płaszczyzny lub dziedziny R&D), w której dziś pracuje co trzeci pracownik firmy. Dzięki opracowywaniu i wdrażaniu najnowocześniejszych technologii Nokia utrzymuje około 39% światowego rynku telefonów komórkowych. Dając pracę ponad 123 tysiącom osób w ponad 120 krajach i sprzedając swoje produkty w 150 krajach, Nokia co roku generuje około 1,2 mld euro. Marka Nokia jest wyceniana na około 34,9 mld dolarów i jest 5. marką na świecie pod względem wartości.
4. Innowacje przestrzenne, strukturalne lub architektoniczne – rozwiązania w dziedzinie rozwoju i doskonalenia struktury i „przestrzeni” biznesu: struktury portfolio ofert, struktury rynków, struktury inwestycji, struktury regionalnej i branżowej korporacji, transakcji M&A (fuzje i przejęcia), restrukturyzacji przedsiębiorstw. Przykładem innowacji przestrzennej lub strukturalnej, która stała się systemową, może być korporacja Corning, która skutecznie wdrożyła model tworzenia wewnętrznych przedsiębiorstw typu venture. Firma izolowała radykalnie innowacyjne projekty od biurokracji korporacyjnej i dała liderom projektów dużą swobodę w zarządzaniu venture. Dzięki skutecznej realizacji tego modelu kapitalizacja firmy w ciągu trzech lat wzrosła ponad 7-krotnie, a cena akcji wzrosła ponad 11-krotnie. A British Petroleum wraz z nadejściem szybko zmieniającej się chaotycznej gospodarki również zrestrukturyzowała swoją strukturę organizacyjną, aby być w harmonii z otoczeniem. Nowa struktura organizacyjna stała się płaska, liczba poziomów hierarchicznych zmniejszyła się z 13 do 5. Organizacja stała się jeszcze bardziej elastyczna i przedsiębiorcza, przechodząc na strukturę federacji jednostek biznesowych. Przykładem innowacji przestrzennej lub strukturalnej, która stała się systemową w makroskali gospodarczej, może być przeniesienie przez międzynarodowe korporacje produkcji przemysłowej z krajów rozwiniętych do krajów rozwijających się. To również pozwoliło zwiększyć zyski przy jednoczesnym obniżeniu kosztów, na przykład sprzętu komputerowego, co uczyniło go powszechnie dostępnym i niezwykle popularnym nawet w krajach słabo rozwiniętych. Można tu również zaliczyć innowacje architektoniczne – to innowacje prowadzące do przestarzałości istniejących technologii i produktów, a także do zmiany struktury relacji produkcyjnych i powiązań rynkowo-konsumenckich. A także innowacje niszowe, tworzące nowe nisze, zmieniające strukturę rynków, niszczące istniejące powiązania rynkowo-konsumenckie. Można tu również zaliczyć innowacje bazowe – to innowacje powstałe na bazie dużych wynalazków, odkryć, dające początek nowym, wcześniej nieznanym produktom lub procesom, opartym na nowych zasadach naukowych. Można powiedzieć, że są to „innowacje zmieniające świat, oblicze świata”.
5. Fundamentalne lub głębokie innowacje – to innowacje na podstawie lub, dokładniej, innowacje w podstawę, fundament, kod DNA, gen rozwoju organizacji i całego biznesu. Klasyczne przykłady fundamentalnych lub głębokich innowacji – to „Dao Toyota” i koncepcja „McKinsey & Company”, które zostały wprowadzone przez ojców założycieli i stały się podstawą sukcesu tych firm. Można tu również zaliczyć wdrażanie innowacyjnych strategii. Na przykład, w firmach zlokalizowanych w Dolinie Krzemowej, menedżerowie i liderzy określają jedynie wizję korporacyjną przyszłości, docelowe rynki i plany wzrostu, a następnie zapraszają pracowników do wychodzenia z pomysłami nowych technologii, produktów i usług.
6. Wielowymiarowe innowacje – to rozwiązania związane z tworzeniem środowiska dla rozwoju, korzystnego klimatu dla wdrażania i realizacji innych innowacji. Wyróżnienie tego typu innowacji opiera się na założeniu istnienia czwartego wymiaru i szeregu planów naszej materialnej rzeczywistości.
a. Plan materialny lub fizyczny. W odniesieniu do innowacji systemowych – to materialna infrastruktura dla działalności innowacyjnej.
b. Plan energetyczny — energetyka biura, stymulująca proces innowacyjny.
c. Plan emocjonalny – to klimat psychologiczny, sprzyjający działalności nowatorskiej.
d. Plan mentalny — pole intelektualne, zbiorowa inteligencja firmy.
e. Ideały, wartości, zasady. Ideologia i kultura innowacji.
f. Cele, motywy, wola.
g. Duch organizacji. Duch innowacyjności
Tworzenie środowiska, klimatu, atmosfery, gruntu, infrastruktury, pola siłowego, tworzenie wartości korporacyjnych – wszystko to są narzędzia tzw. zarządzania bezstrukturalnego i ideologii organizacji.
Przykładem wielowymiarowej innowacji, która stała się systemową może być powszechne wdrożenie w latach 50-tych XX wieku w Japonii zasad E. W. Deminga, które w połączeniu z cechami narodowego mentalności Japończyków pomogły krajowi w latach 70-tych dokonać skoku cywilizacyjnego, nazwanego później „Cudem gospodarczym Japonii”. Te same podejścia i zasady nakłaniają do pracy nie tylko z materialną częścią biznesu, ale również z subtelnymi ideologicznymi składnikami każdej organizacji.
7. Globalne lub totalne innowacje – to innowacje związane z radykalnymi, fundamentalnymi, rewolucyjnymi zmianami w całym systemie biznesowym. To wdrażanie nowych modeli biznesowych, opracowywanie nowych koncepcji i paradygmatów prowadzenia biznesu, reengineering całego biznesu. Przykładami globalnych lub totalnych innowacji, które stały się systemowymi, mogą być, na przykład, firmy ery Internetu Amazon.com, Google, które stworzyły zasadniczo nowe modele biznesowe, łamiąc tradycyjne zasady gry na rynku. W wirtualnych firmach i organizacjach dosłownie „wywracają się do góry nogami” wszystkie zasady organizacji, zarządzania, marketingu, logistyki, pracy z personelem. Tak powstają zupełnie niestandardowe i zasadniczo nowe modele biznesowe.
8. „Bezpośrednio” systemowe innowacje — to takie lokalne, punktowe, subtelne innowacje, które wywołują wielokrotnie większy, systemowy efekt. Analogicznie do ludzkiego organizmu – to jak punkty bólowe i energetyczne …
a. Innowacje w rozwoju działających systemów biznesowych.
b. Opracowywanie nowych innowacyjnych systemów biznesowych, modeli biznesowych, koncepcji i paradygmatów.
c. Systemowe podejście do każdej działalności innowacyjnej.
d. Wykorzystanie wiedzy o uniwersalnych prawach rozwoju systemów do określania punktów najbardziej efektywnego zastosowania wysiłków i uzyskania maksymalnych wyników i efektów systemowych.
e. Tworzenie warunków, środowiska, atmosfery, klimatu, gruntu i infrastruktury dla generowania i katalizowania opracowywania i wdrażania innowacji.
f. Wdrażanie i rozwój systemów zrównoważonego rozwoju systemów biznesowych.
g. Innowacje systemowe to także nowe funkcje poprzez łączenie składników radykalnych innowacji w nowy sposób.
9. Nadsystemowe innowacje – to innowacje w rozwój nadsystemów naszych systemów biznesowych. Wszyscy urzędnicy na przykład, chcieliby, aby podatnicy płacili spokojnie ustalone podatki i zapominali, że ich konkurencyjność w ogromnym stopniu zależy również od tego, jak efektywnie wykorzystywane są ich wpłaty do budżetu i funduszy pozabudżetowych. Jakiej jakości usługi państwowe otrzymują podatnicy w zamian za swoje „dwupłatne” wpłaty? Jak konkurencyjne są one w porównaniu z podobnymi usługami i warunkami otoczenia biznesowego innych krajów? Jeśli nie są konkurencyjne, to w tym przypadku są trzy drogi. Pierwsza droga jest najprostsza – zorganizować biznes lub przenieść go do kraju, w którym usługi państwowe są bardziej konkurencyjne (wyższej jakości i tańsze), do państwa, które dba o zmniejszenie kosztów transakcyjnych i kosztów geograficznego położenia swoich podatników, zwiększając w ten sposób konkurencyjność wszystkich swoich przedsiębiorstw na poziomie międzynarodowym i światowym. Druga droga jest bardzo wyboista, ale jest bardzo patriotyczna – pomóc swojemu miastu, swojemu regionowi, swojemu krajowi stworzyć najbardziej korzystne warunki dla pracy i biznesu i stać się w ten sposób konkurencyjnym graczem w globalnej gospodarce. I trzecia droga to droga – jeśli nie kamikaze, to na pewno masochisty: zbudować konkurencyjny w skali światowej biznes w mieście, regionie lub kraju z niekonkurencyjnymi warunkami otoczenia biznesowego i innowacyjnego. Szanse są tu bardzo małe, oczywiście, bardzo małe. Ale w tym przypadku, aby skompensować braki nadsystemu firmy, bez innowacji systemowych się nie obejdzie. Jak wiecie, jest wiele przykładów firm, które podążają każdą z tych trzech dróg.
Nadsystemowe innowacje mogą być również bardzo różnorodne:
a. Innowacje regionalne.
b. Innowacje branżowe.
c. Innowacje polityczne.
d. Innowacje ideologiczne.
e. Innowacje międzynarodowe.
f. Zmiana zasad gry.
Idealnym przykładem efektywnej innowacji nadsystemowej jest organizacja Doliny Krzemowej w USA, gdzie stworzono idealne warunki i najlepsze połączenie czynników niezbędnych do rozwoju biznesu venture. W tych warunkach wyrosły technologie, produkty, projekty i firmy, które dziś kształtują oblicze naszej cywilizacji.
Najważniejsze są ludzie!
Zysk powinien prowadzić do bardziej umiejętnego zarządzania sprawą: więcej mózgu w Twojej pracy — mózgu i jeszcze raz mózgu.
Henry Ford
Teraz krótko dotkniemy tych momentów i czynników w pracy systemów biznesowych, na które należy zwracać szczególną uwagę, aby znaleźć najbardziej efektywne punkty zastosowania wysiłków i wdrażania koncepcji innowacji systemowych w celu rozwoju systemów biznesowych. Jest wiele takich momentów, nie da się ich wszystkich wymienić w jednym artykule. Skupimy się na jednym, ale znaczącym. Jednym z najważniejszych czynników poszukiwania, opracowywania i wdrażania innowacji systemowych oraz rozwoju biznesu są ludzie. Aforizmy „Kadry decydują o wszystkim!”, „Ludzie są najważniejszym aktywem!”, „Ludzie są kwestią numer 1” w najbardziej innowacyjnych i konkurencyjnych firmach na świecie stały się podstawowymi zasadami pracy. Często również na nowo interpretowana jest formuła 4 „P” Marketing-Mix. Dziś oznacza ona: „People, People, People & People”! I zauważmy, że nie „Personal”, ale „People”!
Dlaczego liderzy rynku innowacyjnego działalności poświęcają tak dużą uwagę zasobom ludzkim i kapitałowi ludzkiemu? Odpowiedź jest prosta. Ponieważ ludzie:
- Wykonują zadania, pracują.
- Poszukują pomysłów, podejmują decyzje.
- Wykazują (pro)aktywność, inicjatywę.
- Tworzą warunki i przyciągają zasoby.
- Generują wiedzę, wynajdują nowe.
- Biorą odpowiedzialność, podejmują ryzyko.
- Wchodzą w komunikację i relacje.
- Dają przykład, stają się liderami.
- Przewidują przyszłość, mają intuicję.
- Tworzą środowisko, przygotowują grunt i atmosferę.
- Tworzą wartość dodaną („myślą i bogacą się”).
- Obsługują klientów i siebie nawzajem.
- Prognozują, programują, planują.
- Korzystają, konsumują, zamawiają.
- Przedsiębiorą, organizują, koordynują.
- Mają wolę, miłość i mądrość.
- Wykazują lojalność, rozwijają zdolności.
Wszystko to robią nie komputery, nie maszyny, nie pieniądze, nie nieruchomości, ale ludzie. To człowiek może uzyskać kredyt w banku, to człowiekowi ufają inwestorzy, to człowiek prowadzi negocjacje, to człowiek może uchwycić superpomysł, to człowiek może stworzyć zespół i zainspirować jego uczestników do wielkich wyczynów. Nic innego, tylko człowiek!
Zaawansowany mózg – zaawansowany biznes!
Ryba psuje się od głowy!
Mądrość ludowa
W samym człowieku również są „punkty dźwigni”, czynniki dla zastosowania innowacji systemowych. To myślenie człowieka. Jego światopogląd, poziom rozwoju świadomości, sposób myślenia, system jego rozumienia świata.
Zmiana światopoglądu top-menedżera często wystarcza, aby sytuacja w organizacji lub firmie stopniowo zmieniła się radykalnie. Ale, co jest paradoksalne, zmiana światopoglądu nie jest tak łatwa. Przeszkadzają w tym czynniki psychologiczne, które później prowadzą do kryzysu. Na długo przed rozpoczęciem ostatniego kryzysu ekonomicznego, wyprowadziliśmy dla siebie uniwersalną, obrazową formułę, wyjaśniającą przyczynę wielu kryzysów w historii poszczególnych firm, całych krajów, a nawet imperiów. Według naszej formuły K.R.Y.Z.Y.S. to:
- Końcowy (Krytyczny, Katastrofalny),
- Rezultat (Rubikon)
- Ignorowania (Iskluzji niebezpieczeństwa)
- Zastoju (Zamknięcia na nowe, Zaskorupienia myślenia, „Zapełnienia mózgu”, Zarozumiałości, „Zapychu”, Zawężenia umysłu, Zatrzymywania się w przeszłości, „Zaciemnienia” świadomości, Zamknięcia, Zakorkowania mózgu),
- Inicjowanego (Inkubowanego, Inspirowanego)
- Samozadowolenia (Samolubności, Samozadowolenia, Samowchwalstwa, Samodzielności, Samozniszczenia, „Stabilizacji”, Starzenia się ducha, Stagnacji, (z) Stanowienia w rozwoju, Samouwielbienia, Skracania myślenia).
Znajdziesz mnóstwo potwierdzeń tej metaforycznej formuły, jeśli spojrzysz na swój biznes nieuprzedzonym wzrokiem. Tam, gdzie zaczyna się niezauważalnie zastój, wkrótce zaczyna się kryzys. A zastój najczęściej wywołany jest przez czynniki psychologiczne, a nie ekonomiczne, przez czynniki kultury myślenia, a nie przez czynniki zewnętrznej koniunktury rynkowej. Wymienimy niektóre z tych czynników. To:
- Sposób myślenia.
- Światopogląd.
- Rozumienie świata.
- Świadomość świata.
- Postrzeganie świata.
- Odczuwanie świata.
- Kultura myślenia.
- Głęboki charakter.
Kilka wyraźnych przykładów. Możemy długo i wytrwale szkolić naszych pracowników w zakresie umiejętności zawodowych, np. w dziedzinie marketingu. Wysyłać ich na kursy, staże i szkolenia. Możemy długo i wytrwale „tresować” ich w opanowaniu niezbędnych kompetencji w dziedzinie marketingu. Ale jeśli dana osoba nie ma, np. myślenia marketingowego, jeśli nie jest nastawiona na klienta, jeśli nie jest zorientowana na ciągły rozwój, to wiadomo, jaka będzie skuteczność stosowania wszelkich narzędzi marketingowych czy rozwojowych. Jeśli natomiast myślenie pracownika jest nastawione na rozwój, to sam znajdzie skuteczne narzędzia i bez trenerów i coachów stanie się mistrzem w swojej dziedzinie.
Drugi przykład związany jest z poziomem właścicieli biznesu.
Nie jest tajemnicą, że główną przyczyną sporów między założycielami jest moralność, etyka, a co za tym idzie, światopogląd, który dopuszcza przejawy chciwości, nieuczciwości, nieuzasadnionej podejrzliwości i różnorodnych lęków. W ten sposób ponownie możemy obserwować upadek dobrze prosperujących przedsiębiorstw i krach wspaniałych biznesów. Przyczyną tego, niestety, nie jest trudna sytuacja gospodarcza, lecz ponownie myślenie i psychologia.
Przykłady innowacji systemowych
Prawdziwym źródłem bogactwa i kapitału w epoce nowożytnej nie są rzeczy materialne. To ludzki mózg i duch.
Tak, to ludzki mózg, inspiracja, wyobraźnia i nasza wiara w przyszłość.
Steve Forbes
Doskonałym przykładem efektywnej innowacji systemowej może być mianowanie w 1981 roku na stanowisko dyrektora generalnego General Electric Company Jacka Welcha. Wówczas kapitalizacja firmy wynosiła 13 miliardów dolarów. Do momentu odejścia na emeryturę w 2000 roku, Jack Welch przekształcił GE w największą i najbardziej podziwianą firmę na świecie o łącznej wartości rynkowej wynoszącej 500 miliardów dolarów! Jack Welch w General Electric stał się zarówno przykładem, jak i propagatorem różnorodnych innowacji systemowych, które uczyniły GE jedną z najbardziej konkurencyjnych firm na świecie. Innymi słowy, mianowanie Jacka Welcha na stanowisko CEO było dla General Electric najskuteczniejszą innowacją systemową.
Dla firmy Toyota wprowadzenie zasad biznesu „Dao Toyoty”, które później stały się ideologiczną podstawą TPS (Toyota Production System) i legendarnej produkcji lean, również było innowacją systemową. Kiedy w 1887 roku dwudziestoletni syn tkaczy Sakichi Toyoda zaczął budować własny krosno, w wiosce uznano go za dziwaka. Ale Sakichi właśnie przeczytał książkę brytyjskiego wynalazcy Samuela Smilesa „Self Help”, „Pomóż sobie sam”. O tym, jak nikt nie wierzył w maszyny parowe Jamesa Watta, o tym, że sukces każdego wynalazcy to tylko 5% talentu i 95% ciężkiej pracy… Toyody nie powstrzymały kpiny — zdecydował się wybić swoimi patentami dla Japonii! Wartości rodziny Toyoda, wśród których były dwa główne zasady: „Nieustanne doskonalenie” i „Szacunek dla ludzi”, stały się podstawą DNA sukcesu firmy, która dziś jest numerem 1 na świecie wśród producentów samochodów!
Ojców-założycieli wielkich imperiów biznesowych i bohaterów-przedsiębiorców przeszłości, którzy tworzyli i wprowadzali innowacje systemowe, działali głównie intuicyjnie, pod wpływem natchnienia. Dziś posiadamy uogólnione doświadczenie praktyki stosowania podejścia systemowego do innowacji. Wykorzystanie tej wiedzy oznacza skorzystanie z istotnej przewagi!
Na poziomie makroekonomicznym doskonałym przykładem wdrożenia innowacji systemowej dla całego kraju było wprowadzenie w Japonii w latach 50. zasad jakości Deminga, które przejawiały się nie tylko w formie „Japońskiego cudu”, ale także, po przeniesieniu się wraz z japońskimi firmami do innych regionów, pomogły wznieść się tygrysom Pacyfiku: Korei Południowej, Singapurowi, Hongkongowi i Tajwanowi.
Głęboko wierzymy, że aktywne wdrażanie wysoce efektywnych innowacji systemowych w naszym kraju może zasadniczo zmienić układ sił na naszych rynkach i w naszych branżach, zwiększając konkurencyjność, efektywność oraz poprawiając jakość produktów krajowych producentów.